MEHMET ŞEVKET EYGİ
12/07/2025“Büyük konuşanlar, büyük Türkçe bilmeli, en az 100 bin kelimelik edebî Türkçe'nin ufuklarında dolaşabilmelidir.”
Gazeteci yazar Mehmet Şevket Eygi’yi vefatının sene-i devriyesinde rahmet ve hürmetle yâd ediyoruz.
Ekrem ERDEM
Genel Başkan
MEHMET ŞEVKET EYGİ (1933-2019)
Kolağası Neşet Bey'in torunu olan Eygi, 7 Şubat 1933'te Zonguldak'ın Ereğli ilçesinde Mehmet Sait ve Seher Hanım'ın tek çocuğu olarak dünyaya geldi. Öğrenimine 1940'ta, şimdiki adıyla Galatasaray Lisesi olan Mekteb-i Sultani'de başladı. Abdi İpekçi, Mümtaz Soysal, Turgay Şeren ve Memduh Gökçen ile okul arkadaşı oldu. Galatasaray Lisesindeki öğrenimi sırasında iyi derecede Fransızca öğrendi, Osmanlı nazırlarından Raşit Erer, Aydın milletvekili Enver Tekand, şair Orhan Şaik Gökyay, edebiyat tarihçisi Nihad Sami Banarlı ve şair Ahmet Kutsi Tecer'den ders aldı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesini 1952'de kazandı, fakültede Cemal Süreya ve Sezai Karakoç'la diplomasi bölümünde eğitim gördü. Fransız hükümetinin Ankara'daki kültür merkezinde çevirmenlik de yaptığı üniversite yıllarını, bir röportajında şu sözlerle aktarmıştı:
"Galatasaray'ı bitirip Ankara Siyasal Bilgilerde okumaya başladığım zaman, akvaryumdan çıkarılıp denize atılmış bir balık gibi hissetmiştim kendimi. O tarihlerde, bugünkü gibi anarşi yoktu. Siyasaldaki sağcı, mürteci, solcu ve entelektüel gençler, edebi, fikri, kültürel, sosyal konularda dostça tartışabiliyordu. Edebi konularda fakültenin en parlak Müslüman genci Sezai Karakoç'tu. Cemal Süreya ile başka solcu arkadaşlarımızla kantinde çay içip rahat rahat sohbet edebiliyorduk."
Üniversiteden 1956'da mezun oldu, Diyanet İşleri Başkanlığında mütercim olarak 2 yıl görev yaptı, bir süre de Ömer Nasuhi Bilmen'in hususi kalem müdürü olarak çalıştı. 1957'de 10 kişilik bir grupla "İslam" adlı bir dergi çıkarmaya başladı. Eşref Edib'in yayımladığı Sebilürreşad dergisinde ilk yazısını okurların beğenisine sundu, askerliğini yedek subay olarak 1958-1959'da tamamladı. 27 Mayıs 1960 ihtilali döneminde memurluktan istifa ederek, gazetecilik yapmak üzere İstanbul'a yerleşti. Mahir İz'in teklifiyle yönetimine getirildiği ve haftalık olarak yayınlanan "Yeni İstiklal"de gazeteciliğe başladı, yine bu süreçte Bedir Yayınevini kurdu. Yarım asrı aşan gazetecilik hayatının önemli bir bölümünü mahkeme salonu ve cezaevlerinde geçirdi, ilk olarak Adnan Menderes'in 1961'deki idam yıl dönümünde kaleme aldığı "Zulümlerin en alçakçası kanunların gölgesinde yapılandır" başlıklı yazı nedeniyle tutuklandı. 1966'da "Bugün" gazetesini çıkarmaya başladı ve 1968'de "Babıali'de Sabah" gazetesini satın aldı. Günde yaklaşık 90 bin baskı yapan, kadrosunda Necip Fazıl Kısakürek, Şule Yüksel Şenler ve Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu'nun da bulunduğu "Bugün" gazetesi ile "Babıali'de Sabah" gazetesi Nihat Erim iktidarı tarafından süresiz olarak kapatıldı. 1969'un ocak ayında hacca gitmek amacıyla Türkiye'den çıkış yaptı. Eygi, bir ay sonra gerçekleşen ve tarihe "Kanlı Pazar" olarak geçen olaylar sonrası açılan davalar sebebiyle 6 yıl Suudi Arabistan, Ürdün, Lübnan ve Almanya'da yaşadı.
Yurt dışında kaldığı dönemde de makalelerine devam eden Eygi, bir söyleşide o dönemi şu sözlerle aktarmıştı:
"Egemen azınlıkların vesayet rejimlerinde fikir ve inançlarımdan dolayı çok çektim, mahkemelerde süründüm. Cezaevlerinde yattım. 6 sene yurt dışına çıkmak zorunda kaldım. Her iki 'günlük gazetem' batırıldı. Milli Gazetede 20 yıldan beri yazıyorum. Hiçbir iç baskıya ve sansüre uğramadım. 28 Şubat'tan sonra Devlet Güvenlik Mahkemelerinde aleyhimde bir sürü dava açıldı. Bazı mahkumiyet kararları verildi ama kanunlarda değişiklik olduğu için paçayı sıyırdım... Basın özgürlüğü dışta olan bir özgürlük değildir. Gazetecinin içinde özgürlük yoksa dıştaki özgürlükten yararlanamaz."
Türkiye'ye 1974'te döndü, sahibi olduğu Bedir Yayınevi ile ilgilendi, 1976'da çıkarmaya başladığı, haftalık yayımlanan "Büyük Gazete"deki yazılarında "Ubeydullah Küçük" müstear ismini kullandı. Eserlerinde Ali Fuat Başgil, Eşref Edip, Nurettin Topçu, Mehmed Zahid Kotku, Şeyh Sami Efendi ve Muzaffer Ozak'ın görüşlerinden yararlandı, 1986’da çıkan Yeni Haber gazetesinde günlük yazılar yazdı, 1988'de Zaman gazetesinin genel yayın yönetmenliğini yürüttü, birkaç ay da Hürriyet grubunun çıkardığı Son Çağrı’da yazılarını kaleme aldı. 1991'den vefatına kadar Millî Gazete'de "Takvimden Yapraklar" isimli köşede okurlarıyla buluştu. Gazetedeki "Din Düşmanlığı Terörü" başlıklı yazısından dolayı 9 Ekim 2002'de bir yıl 8 ay hapis cezasına mahkûm edildi, 2006'da ise bir yazısında halkı kin ve düşmanlığa teşvik ettiği iddiasıyla bir yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu 1995'te, Çamlıca Sosyal Tesisleri'nin dekorasyonu ve tanzimi görevinde bulundu. Mehmed Şevket Eygi, yazılarında Osmanlı Türkçesine çok değer verdi. Bir İstanbul beyefendisi edasıyla her zaman kullandığı fes, takke ya da kalpağını vefatına kadar başından çıkarmadı. Yeni İstiklal ve Büyük Gazete adlı haftalık gazetelerle, Bugün ve Babıalide Sabah adlı iki adet günlük gazeteyi Türk matbuatına sundu. Hiç evlenmedi, titiz, hassas ve cesur bir karaktere sahipti, aynı zamanda kedisever biri olarak hayatı boyunca birçok kediyle aynı evde yaşadı.
Mehmed Şevket Eygi, 12 Temmuz 2019'da kalp rahatsızlığı nedeniyle kaldırıldığı hastanede 86 yaşında vefat etti. Eygi'nin naaşı, Fatih Camisi'nde ikindi namazını müteakip kılınan cenaze namazının ardından Merkezefendi Mezarlığı'na defnedildi.
Kaynak: Anadolu Ajansı
